سازمان مردم نهاد یا NGO که به اختصار آن را «سمن» مینامند، به سازمانهایی گفت میشود که بخشی از ساختارهای دولتی نیستند و به عنوان یک ساختار واسط میان مردم و قوای حاکم فعالیت میکنند.
عواملی مانند اهمیت روزافزون حقوق بشر و نقش جامعه مدنی در بهبود کیفیت زندگی و وضعیت انسانها و همچنین تغییر نگاه حقوق بینالملل به جایگاه انسانی در نهایت منجر به تشکیل سازمانهای مردم نهاد در سرتاسر جهان شده است.
در ادامه به تعریف سازمان مردم نهاد و نقش آن در جامعه میپردازیم و اهمیت «NGO» و انواع سازمانهای مردم نهاد را به همراه ویژگیهای کلی و ساختاری آنها مورد بررسی قرار میدهیم.
نقش سازمان مردم نهاد و اهمیت آن
سازمانهای مردم نهاد بهعنوان بخشی از جامعه مدنی، در کنار دولت و بخش خصوصی، سه نظام تشکیلدهنده جامعه هستند که با همکاری و تعاون با یکدیگر، به حل مشکلات پیچیده جامعه میپردازند.
جامعه مدنی نهادهای مختلفی از جمله سازمانهای غیردولتی، گروهها و اجتماعات محلی، سازمانهای داوطلبانه مردمی، نهادهای دانشگاهی و تحقیقاتی، رسانههای جمعی، گروههای مذهبی و سازمانهای مدنی را در بر میگیرد.
اداره اطلاعات عمومی سازمان ملل متحد این نوع سازمانهای مردمی را این گونه تعریف میکند:
«سازمان مردم نهاد به هر سازمان غیردولتی و داوطلبانهای گفته میشود که در سطوح محلی، ملی یا بینالمللی فعالیت داشته و افرادی با علائق مشترک، آن را مدیریت میکنند.
خدمات انسان دوستانه، توجهدادن مردم به اعمال دولت، نظارت بر سیاستهای اتخاذ شده از سوی دولت و تشویق مردم به مشارکت سیاسی، از جمله فعالیتهای این سازمانها به شمار میروند. سازمانهایی از این قبیل، با تحلیل و کارشناسی امور، در واقع نقش مکانیسمهای هشداردهنده را در یک جامعه ایفا میکنند.»
اما از مهمترین ویژگیهای یک سازمان مردم نهاد میتوان به استقلال آنها از دولت اشاره کرد که آنها را قادر میسازد بدون نیز به فرآیندهای اداری، با استفاده از ظرفیتهای اجتماعی برای دستیابی به اهداف سازمانی خود تلاش کنند. مهمترین سازمانهای مردم نهاد در ایران، سازمان جهانی صلیب سرخ و سازمان هلال احمر هستند.
اهمیت سازمان مردم نهاد NGO
بسیاری از متخصصین مسائل اجتماعی و فعالان این حوزه عقیده دارند که اداره جوامع بشری در قرن ۲۱ بدون همکاری و تعاون سه نظام تشکیلدهنده جامعه، شامل دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی امکانپذیر نیست.
سازمانهای مردم نهاد یکی از ارکان اصلی جامعه مدنی هستند که در تلاش هستند تا با مشارکت عموم به رفع مشکلات مختلف بپردازند و با ایجاد ارتباط بهتر و نزدیکتری میان مردم و دولت، مشکلات مردم را به بخش حاکمیت منتقل کنند.
«NGO»ها با بهرهمندی از نیروی انسانی داوطلب و کمکهای مردمیداخلی و بینالمللی، میتوانند اهداف را با هزینهای بسیار پایینتر دنبال کرده و محقق سازند. از سوی دیگر از آنجایی که شکلگیری این نهادها به صورت خودجوش بوده و بر پایه اعتقادات اعضای آن صورت میگیرد، طبیعی است که به اصول و عقاید خود، پایبندتر و متعهدتر باشند.
اصولی که دولت گاهی به دلیل حفظ منافع خارجی و عوامل دیگر به فراموشی میسپارد یا اهمیت آن را کمرنگتر از گذشته حس میکند، اما در کنار تمامی مواردی که ذکر کردیم، اهداف خیرخواهانه و بشردوستانه سازمانهای مردم نهاد باعث میشود که اعتماد عمومی به سمت آنها جلب شده و اهداف آنها با درصد موفقیت بیشتری دنبال شوند.
انواع سازمان مردم نهاد و اهداف آنها
سازمانهای مردم نهاد میتوانند در حوزههای مختلف فرهنگیاجتماعی، آموزشیپژوهشی، مذهبی، زیستمحیطی، انساندوستانه، خانوادهدوستانه، حقوقبشر و غیره فعالیت کنند. این سازمانها با توجه به حوزه فعالیتیشان میتوانند در دستهبندیهای ملی، منطقهای و بینالمللی قرار بگیرند.
همچنین این سازمانها میتوانند بر اساس اهداف و جهتگیریهایشان در دستهبندی مختلف سازمانهای دفاع از حقوق انسانها، سازمانهای حمایت از محیطزیست، سازمانهای امدادگر، سازمانهای صنفی و سازمانهای هدایتی قرار بگیرند. برخی از سازمانهای مشهور در این دستهبندیها عبارتند از:
1. سازمانهای دفاع از حقوق انسانها:
سازمانهای دفاع از حقوق مصرفکننده، سازمانهای مبارزه با پولشویی، سازمانهای مبارزه با قاچاق انسان و...
2. سازمانهای حمایت از محیط زیست:
گروههای سبز و جمعیتهای ترویج دوستی با طبیعت، گروههای دفاع از حقوق حیوانات و...
3. سازمانهای امدادگر:
سازمان صلیب سرخ، سازمان هلال احمر.
3. سازمانهای صنفی:
جامعه مهندسان مشاور، کانون وکلا و سایر انجمنهای حرفهای در سطح کشور.
اهداف سازمان مردم نهاد
سازمانهای «NGO» با توجه به حوزههای فعالیتی گستردهای که دارند، اهداف گوناگونی را دنبال میکنند که همگی در راستای بهبود کیفیت زندگی اجتماعی، کیفیت زندگی فردی و کمک به بهبود روابط انسان با طبیعت و حیوانات ایفای نقش میکنند.
به عنوان برخی از شناخته شدهترین اهداف سازمان مردم نهاد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمک به شهروندان برای توانمندسازی یا افزایش توانمندی آنها در رفع مشکلات، به ویژه گروههای محروم
- سازماندهی و نهادینه کردن روحیه تعاون و مشارکت در شهروندان
- ارائه مشاوره به نهادهای دولتی برای بهبود عملکرد آنها
- توجه به توسعه پایدار ( حفظ محیطزیست برای کاهش آلودگی زیستمحیطی، کنترل منابع و...)
- به کارگیری روشهای موثر و کاربردی برای پیشبرد امور مختلف
- تلاش برای اشتغالزایی قشر ضعیف جامعه
- افزایش آگاهی و دانش شهروندان از طریق برنامههای مختلف مانند برنامه ریزی خانواده
- تلاش برای کاهش هزینههای مختلف شهروندان
- تلاش برای تشویق و ترغیب قشر توانمند جامعه برای کمک به قشر ضعیف
- انجام خدمات رفاهی و خیریه برای قشر محروم یا معلول
نور خورشید و رازهای سلامت که احتمالا نمی دانیم!...
ما را در سایت نور خورشید و رازهای سلامت که احتمالا نمی دانیم! دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : parham84 بازدید : 81 تاريخ : چهارشنبه 19 بهمن 1401 ساعت: 20:49